دربارۀ خلاقیت

دیوید بوهم، فیزیکدان و از چهره‌های برجسته‌ای است که نظرات عمیق و گسترده‌ای درباره‌ی رابطه‌ی علم و هنر داشته است. این کتاب، یکی از کتاب‌های مجموعه آثار کلاسیک انتشارات بین‌المللی راتلج است و شامل تأملات بیست‌ساله‌ی بوهم درباره‌ی مقولۀ خلاقیت و وجوه تمایز فرایندهای خلاق از فرایندهای مکانیکی صرف می‌شود. دیوید بوهم علاوه بر تحقیق دربارۀ ماهیت خلاقیت و فرایندهای مؤثر در ظهور عمل خلاقه و موانع درونی و بیرونی ذهن بشر، به مقوله‌های «زیبایی»، «حقیقت»، «گسترۀ تخیل»، «هنر»، «رابطه علم و هنر» و «دیالوگ و نظم فراگیر» نیز می‌پردازد. نویسنده در سراسر کتاب، سعی می‌کند با نثری روان که خواننده‌ی عمومی بتواند با علاقه آن را دنبال کند، این نظریه را مستدلل سازد که هدف دانشمندان و محققان کشف یا رسیدن به چیزی نو و تازه، و خلاقیت نیز همین فرایند دستیابی به چیزی نو و تازه است. دیوید بوهم ماهیت فرایندهای خلاقیت را در تمام حوزه‌های هنری و علمی همسان می‌پندارد. هنرمندان و دانشمندان کسانی هستند که خود را فراسوی موانع و محدودیت‌های فکری و فرهنگی و اجتماعی قرار می‌دهند و می‌توانند از عادت‌های ذهنی تثبیت‌شده در محیط عبور کنند و افق‌های تازه خلاقیت را بگشایند.

درباره‌ی اهمیت این کتاب می‌توان گفت که علاوه بر علاقه‌مندان به فعالیت‌های خلاقه و علمی و هنری و عموم مردم، این کتاب می‌تواند برای مدیران، مربیان، سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان امر توسعه‌ی انسانی در نهادهای فرهنگی، اجتماعی، علمی، آموزشی و پژوهشی مفید و سازنده باشد. دلیل کاربرد کتاب برای مدیران و سیاست‌گذاران این است که تنها تشویق و توسعه به خلاقیت نمی‌تواند موجب خلاقیت شود، بلکه این امر مستلزم فراهم‌ساختن زمینه‌ی مناسب از طریق سدها و موانع خلاقیت و تلاش برای رفع آنهاست.